Gần 80 năm - một chặng đường vẻ vang đầy vinh quang đã khẳng định sứ mệnh lịch sử mang tính tất yếu của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam. Ra đời từ trong lòng cách mạng và trưởng thành cùng với cách mạng, những chiến công hiển hách đã tạc vào lịch sử hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân vĩ đại như Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Lợi, Bùi Thị Cúc, Trần Công Dũng, Mai Thị Rân,… Và giữa thời bình ngày hôm nay, đằng sau tất cả những chiến công oanh liệt, đằng sau những tiếng thở bình yên của cuộc sống, chúng ta không thể quên vẫn có những hy sinh. Sự hy sinh để giành lấy độc lập, tự do, hạnh phúc cho Tổ quốc, cho nhân dân và cho chính những người thân yêu nhất.

Vậy, sức mạnh nào đã làm nên được những điều vĩ đại ấy?

Đó chính là lý tưởng đã giác ngộ trong tim.

Vì sao họ lại có lý tưởng đó?

Là bởi, họ được trang bị một “vũ khí” sắc bén chính là lý luận chính trị.

Lịch sử đã chứng minh vai trò to lớn của lý luận đối với thực tiễn. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế. Không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi”[1]. Vì ý thức được vai trò to lớn mà lý luận mang lại đối với thực tiễn, khi nước nhà chìm trong đau khổ, lầm than, Người đã quyết ra đi tìm đường cứu nước. Giữa lúc có vô vàn học thuyết nổi trôi trên con đường bôn ba tìm kiếm lý luận chân chính, Bác Hồ đã rơi nước mắt khi đọc được Luận cương của Lênin. Tháng 6 năm 1925, tổ chức chính trị tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam - Hội Việt Nam cách mạng thanh niên (còn gọi là: Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội) ra đời. Một trong những hoạt động đầu tiên của Hội là tuyển người sang Quảng Châu, Trung Quốc hay gửi người sang Liên Xô để tham gia các lớp bồi dưỡng chính trị. Nguyễn Ái Quốc đã rất chú trọng và xác định sâu sắc việc thành bại của cách mạng nước nhà bắt đầu từ vấn đề tư tưởng, nhận thức của con người. Những bài giảng tại các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị của Nguyễn Ái Quốc đều bộc lộ rõ quan điểm muốn giải phóng đất nước, thoát khỏi xiềng xích, thực sự tìm đến được với ánh sáng của chân lý tự do, bình đẳng, bác ái thì phải giác ngộ lý tưởng cách mạng. Người gọi đó chính là “Đường kách mệnh”. Từ chính những người Việt Nam yêu nước được học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị, họ tiếp tục truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin trong nhân dân, vận động, tuyên truyền ý thức chính trị, tạo nên phong trào cách mạng sôi nổi, rộng khắp. Đây chính là điều kiện, cơ hội chín muồi để cách mạng Việt Nam thực hiện một “bước nhảy” mang tính lịch sử, đánh dấu sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Những bài học lịch sử ấy càng trở nên ý nghĩa và giá trị hơn trong giai đoạn hiện nay khi chúng ta mở cửa, hội nhập, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, toàn cầu hóa. Điều đó đồng nghĩa với việc, bên cạnh những thời cơ, cơ hội của bối cảnh mới cũng sẽ có nhiều thách thức và mối nguy đặt ra. Trong đó, có vấn đề liên quan đến việc giành tầm ảnh hưởng tư tưởng để hình thành, củng cố và phát triển lý tưởng, niềm tin trong giai đoạn cách mạng hiện nay.

Đối với lực lượng Công an nhân dân, thực tiễn công tác luôn vô cùng khó khăn, phức tạp, thậm chí là đối diện thường xuyên với hiểm nguy. Có chính trị dẫn đường, cán bộ, chiến sĩ mới vững tin vào mục tiêu, lý tưởng mà họ đang từng ngày cống hiến và hy sinh. Có bồi đắp lý luận chính trị, cán bộ, chiến sĩ mới có thêm bản lĩnh để kiên định, vững vàng và tuyệt đối trung thành với Đảng, với tổ chức, tận tụy hết lòng bảo vệ nhân dân. Lý luận chính trị chính là vũ khí sắc bén được trang bị cho tinh thần, thái độ và hành động cách mạng của mỗi cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân để khi chiến đấu trên mọi mặt trận, họ không nghĩ sẽ lập nên chiến công, thành tích mà họ chỉ tâm niệm phải bằng mọi giá hoàn thành nhiệm vụ được giao. Bảo vệ an ninh quốc gia, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa không chỉ là đối phó với hành động vũ trang xâm lược của kẻ địch từ bên ngoài, mà còn phải đặc biệt chăm lo xây dựng và giữ vững bên trong. Đại hội XIII tiếp tục khẳng định xây dựng Công an nhân dân "vững mạnh về chính trị", "tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Ðảng, Nhà nước và nhân dân" là yếu tố tiên quyết để Công an là lực lượng tin cậy, công cụ sắc bén của Ðảng, Nhà nước và nhân dân. Bởi vì, lý luận chính trị sẽ giúp trang bị thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận biện chứng; là cơ sở thúc đẩy sự chủ động, tích cực trong nghiên cứu, học tập nâng cao trình độ, phát triển toàn diện năng lực, đáp ứng những đòi hỏi khắt khe nhất của yêu cầu hiện đại; lý luận chính trị cũng góp phần hình thành những phẩm chất tích cực, giúp cán bộ, chiến sĩ tránh khỏi ảnh hưởng của thoái hóa, biến chất làm chậm đi quá trình tiến đến hiện đại. Tiếp thu tinh thần ấy, đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân cũng yêu cầu phải được quan tâm, chú trọng và thực hiện thường xuyên, hiệu quả nhằm trở thành tiền đề đưa một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại và phấn đấu đến 2030, toàn lực lượng sẽ hiện đại.

Hiểu được ý nghĩa quan trọng này, trên cơ sở tổng kết 30 năm công tác lý luận Công an nhân dân (1993 - 2012),  ngày 23/4/2012, Bộ Công an đã thành lập Hội đồng lý luận Bộ Công an. Sau đó, vào ngày 6 tháng 6 năm 2012, Đảng ủy Công an Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 08-NQ/ĐUCA về công tác lý luận Công an nhân dân trong tình hình mới; Bộ Công an đã ban hành Chỉ thị số 05/CT-BCA-V21 về tăng cường công tác lý luận Công an nhân dân trong tình hình mới. Trước yêu cầu, đòi hỏi trong bối cảnh tình hình mới, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của Đảng giao phó cho lực lượng Công an nhân dân, đặc biệt là nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, chiến sĩ toàn lực lượng, ngày 01 tháng 3 năm 2014, Học viện Chính trị Công an nhân dân chính thức được thành lập.

Để lý luận chính trị tiếp tục là “kim chỉ nam” dẫn đường và đồng hành cùng thực tiễn công tác, chiến đấu của lực lượng Công an nhân dân cần phải chú trọng vào công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, chiến sĩ. Một số giải pháp được đề cập đến như sau:

Thứ nhất, nghiên cứu xây dựng mô hình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị để thấy được tính chính quy, chuyên nghiệp, hiện đại và hiệu quả

Việc đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cần được thực hiện liên tục để đảm bảo cán bộ, chiến sĩ trong mọi giai đoạn, thời kỳ, trước mọi nhiệm vụ, khó khăn, thử thách vẫn luôn vững vàng và bản lĩnh. Do vậy, đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, chiến sĩ như thế nào cần phải được phân cấp, phân quyền hợp lý. Tránh dễ dãi, đại trà sẽ phát sinh ra tình trạng “học giả, bằng thật” dẫn đến cán bộ, chiến sĩ không thụ hưởng được tính ưu việt thực chất của lý luận chính trị, chỉ học đối phó nên không cải thiện được tư tưởng, trình độ hiểu biết, tư duy lý luận, phương pháp biện chứng khách quan khoa học. Như vậy, dù trang thiết bị vũ khí tối tân, hiện đại thì lực lượng ấy cũng không thể đạt được đến hiện đại vì con người chưa hiện đại để ngang tầm nhiệm vụ. Để tránh xảy ra tình trạng không mong muốn đó, lực lượng Công an nhân dân cần nghiêm túc nghiên cứu mô hình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo hướng chính quy, chuyên nghiệp, hiện đại và hiệu quả. Theo đó, căn cứ vào tính chất đào tạo, đối với hệ thống các trường Học viện trong Công an nhân dân cần đào tạo chuyên sâu theo lĩnh vực. Đặc biệt phát huy tối đa vai trò theo chức năng, nhiệm vụ được quy định cho Học viện Chính trị Công an nhân dân.

Thứ hai, chú trọng vào hệ thống giáo trình, tài liệu phục vụ công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, chiến sĩ

Hệ thống giáo trình, tài liệu hiện đang dùng để đào tạo lý luận chính trị được sử dụng theo tài liệu của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh biên soạn. Tuy nhiên, với mỗi chủ đề, chuyên đề học tập, Cục Đào tạo chủ trì, giao Học viện Chính trị Công an nhân dân thực hiện, thành lập một ban biên soạn để bổ sung, chỉnh lý, cập nhật các nội dung liên quan trực tiếp đến lực lượng Công an nhân dân. Từ đó mới phát triển tốt công tác lý luận trong Công an nhân dân, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ tổng kết thực tiễn. Và cũng trên cơ sở đó, cán bộ, chiến sĩ có cơ hội tiếp cận với hệ thống tri thức hiện đại nhất, để có định hướng trong nhận thức và rèn luyện kịp thời đáp ứng yêu cầu tiến thẳng lên hiện đại.

Thứ ba, đầu tư phát triển đội ngũ giảng viên giảng dạy lý luận chính trị trong Công an nhân dân

Đội ngũ giảng viên giảng dạy lý luận chính trị rất quan trọng. Họ chính là những người sẽ quyết định đến hiệu quả và chất lượng của toàn bộ quá trình nhận thức của học viên. Lý luận chính trị vốn đã khô khan, nếu người thầy không đủ tâm huyết, không đủ tầm về kiến thức chuyên môn thì không bao giờ chạm được đến  mục đích “học để làm việc” của học viên. Vì thế, Bộ Công an cần chủ trương lựa chọn nghiêm túc các giảng viên giảng dạy lý luận chính trị đáp ứng các yêu cầu: được đào tạo đúng chuyên ngành; vững vàng về chuyên môn; kiến thức xã hội và thực tiễn công tác phong phú; đã thực hiện nghiêm túc quá trình đi nghiên cứu thực tế được đánh giá thông qua việc thực hiện nhiệm vụ báo cáo nội dung đã tích lũy được trong quá trình đi thực tế trước đơn vị; giảng viên có kỹ năng dạy học, phương pháp sư phạm tốt, linh hoạt để khiến bài học dễ hiểu, dễ tiếp thu và gần gũi với nhiệm vụ công tác của học viên; giảng viên giảng dạy lý luận chính trị, theo tôi, đặc biệt không nên nói ngọng, nói giọng địa phương quá nặng khi dạy ở các trường cấp Trung ương vì nó sẽ tạo ra những lực cản rất lớn khiến người học không muốn tiếp tục lắng nghe - đây cũng là một nghệ thuật của giảng dạy, buộc người giảng viên phải nỗ lực cố gắng sửa chữa và cũng là nhiệm vụ không thể coi nhẹ đối với những người làm công tác quản lý, công tác tuyển dụng.

Hiện nay, trong Công an nhân dân chưa có trường đào tạo sư phạm chính trị. Đây là một thiệt thòi lớn đối với nguồn cung giảng viên giảng dạy lý luận chính trị trong Công an nhân dân. Do vậy, để chính quy, chuyên nghiệp và hiệu quả, cần xem xét mở mã ngành đào tạo riêng về Sư phạm chính trị. Mã ngành này sẽ giúp lực lượng Công an nhân dân có định hướng đào tạo giảng viên giảng dạy lý luận chính trị đáp ứng đầy đủ các yêu cầu vừa nêu trên. Muốn có một đội quân tinh nhuệ, thì chắc chắn chúng ta cần những người đào tạo chuyên nghiệp.

Thứ tư, quán triệt quan điểm hiện đại hóa lực lượng Công an nhân dân phải bắt đầu từ sự tinh nhuệ về chính trị, trước hết là xây dựng lực lượng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ    

Quan điểm hiện đại hóa lực lượng Công an nhân dân phải bắt đầu từ sự tinh nhuệ về chính trị cần được thể hiện rõ trong các chủ trương, đường lối của Đảng ủy Công an Trung ương và các văn bản triển khai nhiệm vụ, hướng dẫn thi hành của Lãnh đạo Bộ Công an. Có như thế, chính trị mới thực sự có chỗ đứng trong nhận thức của cán bộ, chiến sĩ. Khi chưa có nhận thức đúng về vị trí, vai trò của chính trị, vẫn đặt chính trị sau các yếu tố khác thì việc tiến thẳng lên hiện đại sẽ mãi mãi chỉ là khẩu hiệu. Như vậy, một lần nữa, cần phải khẳng định rằng, điều kiện then chốt để một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, phấn đấu đến năm 2030 xây dựng lực lượng Công an nhân dân hiện đại là phụ thuộc ở công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận, chính trị cho cán bộ, chiến sĩ. Đó là một tất yếu khách quan./.

TS. Phan Thị Thu Trang – T03