Trung tướng, PGS.TS Phan Xuân Tuy

Giám đốc Học viện Chính trị Công an nhân dân

Ngày 12/6/2023, đồng chí Trung tướng, PGS. TS Phan Xuân Tuy, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện Chính trị CAND, Trưởng Tiểu ban lý luận chính trị và xây dựng lực lượng Công an nhân dân, Hội đồng lý luận Bộ Công an đã tham dự hội thảo cấp quốc gia: “Phát huy giá trị đề cương về Văn hóa Việt Nam trong xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” và có bài tham luận quan trọng đăng kỷ yếu hội thảo. Trang thông tin điện tử Học viện Chính trị CAND xin giới thiệu toàn văn bài viết:

Đại hội lần thứ XIII (2021) của Đảng đã khẳng định: “Đến năm 2025, cơ bản xây dựng Quân đội, Công an tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và cán bộ”[1]. Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị về “đẩy mạnh xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới” nhấn mạnh: Xây dựng lực lượng Công an nhân dân (CAND) thật sự trong sạch, vững mạnh, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc; hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân, đây là nhiệm vụ được đặt lên hàng đầu, có tính nguyên tắc và cũng là lý do tồn tại của lực lượng CAND. Cùng với đó, phải ưu tiên các nguồn lực để xây dựng lực lượng CAND chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ an ninh Tổ quốc, giữ gìn kỷ cương, trật tự xã hội trong giai đoạn mới. Để đạt được mục tiêu nêu trên, cần phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, đặc biệt là phát huy những giá trị văn hoá của lực lượng CAND được tích luỹ trong suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành.

Đồng chí Trung tướng, PGS, TS Phan Xuân Tuy, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện Chính trị Công an nhân dân tham gia Đoàn đại biểu dâng hương Tổng Bí thư Trường Trinh trước buổi tổ chức hội thảo

1. Văn hóa Công an nhân dân là cơ sở bảo đảm cho sự phát triển bền vững của lực lượng Công an nhân dân

Văn hóa CAND là một bộ phận của nền văn hóa dân tộc, văn hóa Đảng, Nhà nước và lực lượng vũ trang nhân dân; là tổng thể các giá trị vật chất và tinh thần được hình thành, phát triển gắn liền với quá trình xây dựng, trưởng thành, không ngừng vững mạnh của lực lượng CAND. Tiếp nối truyền thống văn hóa đấu tranh dựng nước, giữ nước kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam suốt mấy nghìn năm lịch sử, lực lượng CAND đã kế thừa những giá trị cốt lõi trong bản sắc văn hóa dân tộc như chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa nhân văn, nhân đạo, đoàn kết, bao dung, độ lượng, tương thân, tương ái, đồng cam cộng khổ, chia ngọt, sẻ bùi, khiêm tốn, giản dị,… Từ thực tiễn đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của nước nhà, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ CAND đã chứng minh sức mạnh tinh thần, ý chí, bản lĩnh, trí tuệ của mình, đồng thời, tôi luyện, hun đúc, bổ sung, làm giàu thêm giá trị văn hóa CAND. Giá trị văn hoá CAND còn phản ánh quá trình tu dưỡng, rèn luyện kiên trì; phấn đấu bền bỉ và sẵn sàng hy sinh của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ công an vì cuộc sống bình yên, hạnh phúc của Nhân dân. Giá trị văn hóa CAND được khái quát ở một số nội dung cơ bản như sau:

Trước hết, giá trị văn hoá CAND thể hiện ở phẩm chất nổi bật, đó là tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, với Nhà nước và Nhân dân, kiên định với mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng; luôn thể hiện bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc; khát vọng được cống hiến, tận tuỵ với công việc, không nao núng, do dự trước mọi khó khăn, thử thách, hy sinh, sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì khi Tổ quốc, Đảng và Nhân dân cần đến. Văn hoá CAND không ngừng được củng cố, bổ sung, phát triển, lan toả sâu rộng trong đời sống xã hội.

Văn hóa CAND hướng đến và thể hiện sự tôn trọng, tận tụy phục vụ Nhân dân. Ở bất cứ nơi đâu, dù là nơi khó khăn nhất, cán bộ, chiến sĩ CAND luôn xung kích đi đầu, không quản vất vả, hiểm nguy thậm chí phải hy sinh cả tính mạng, kiên quyết bảo vệ Đảng, Nhà nước và Nhân dân xứng đáng với lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Nhiệm vụ của Công an là bảo vệ và phục vụ nhân dân, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền nhân dân”[2].

Cho đến nay, “vì nước quên thân, vì dân phục vụ” trở thành giá trị văn hóa cao đẹp được cán bộ, chiến sĩ trong toàn lực lượng CAND giác ngộ và chuyển hóa thành hành động, sẵn sàng cống hiến, chiến đấu và hy sinh vì mục tiêu cao đẹp bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Bước vào thời kỳ hội nhập, phát triển, sự hy sinh thầm lặng của cán bộ, chiến sĩ CAND trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ tính mạng, tài sản, giúp Nhân dân trong phòng, chống thiên tai, dịch bệnh… đã củng cố niềm tin và tình cảm của Nhân dân với lực lượng CAND, vun đắp thêm mối quan hệ máu thịt giữa CAND với quần chúng nhân dân, thực sự là công an từ Nhân dân mà ra, vì Nhân dân mà chiến đấu; kính trọng, lễ phép với Nhân dân. Tất cả những điều đó đã làm sâu sắc hơn giá trị văn hóa CAND.

Thứ hai, giá trị văn hoá CAND được thể hiện sâu sắc ở tình đồng chí, đồng đội “Đối với đồng sự, phải thân ái giúp đỡ”, đó là tình cảm gắn bó keo sơn, cùng chung mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng. Đó là sự kế thừa giá trị nhân văn trong lịch sử dân tộc Việt Nam “Tướng sĩ một lòng phụ tử, hoà nước sông chén rượu ngọt ngào”[3]. Trải qua quá trình chiến đấu và trưởng thành, tình đồng chí, đồng đội hình thành nên sự đoàn kết trở thành sức mạnh nội sinh của lực lượng CAND. Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ lực lượng CAND luôn gắn bó mật thiết, đồng cam, cộng khổ, giúp đỡ nhau mọi lúc, mọi nơi; ham học hỏi, cầu tiến bộ từ chia sẻ tri thức, kinh nghiệm với đồng chí, đồng đội; có ý chí quyết tâm cao, chủ động khắc phục khó khăn, đoàn kết, hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.

Thứ ba, giá trị văn hoá CAND được thể hiện trong chính tư tưởng, tình cảm, thái độ, hành động của cán bộ, chiến sĩ là giá trị kết tinh từ truyền thống tập thể có tính chỉnh thể thống nhất, mang đặc trưng của lực lượng CAND. Mỗi cán bộ, chiến sĩ CAND là một cá nhân với các đặc điểm khí chất, tính cách, nhân cách, phẩm chất không giống nhau nhưng khi tham gia vào lực lượng CAND, các cá nhân sẽ chịu ảnh hưởng, tác động và chi phối của các giá trị, chuẩn mực chung. Do đó, giá trị văn hóa CAND được thể hiện qua việc cán bộ, chiến sĩ thực hiện chức năng, nhiệm vụ; việc chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; việc thực hiện Năm lời thề danh dự, Sáu điều Bác Hồ dạy CAND, Mười điều kỷ luật của CAND. Mỗi cán bộ, chiến sĩ thường xuyên trau dồi, tự giáo dục, tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng nhằm nâng cao phẩm chất đạo đức, thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư trong công tác và trong cuộc sống; chủ động phòng ngừa, khắc phục sự xuống cấp về đạo đức, lối sống; kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng, tư tưởng trung bình chủ nghĩa, lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí và các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Khi đó, cán bộ, chiến sĩ CAND đã thực sự thẩm thấu các giá trị văn hóa của CAND. Hay nói cách khác, văn hóa CAND được biểu hiện qua tư tưởng tình cảm, thái độ, hành động của cán bộ, chiến sĩ.

Thứ tư, giá trị văn hoá CAND thể hiện ở tinh thần kiên quyết, mưu trí, dũng cảm trong đấu tranh, phòng, chống các loại tội phạm, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, lực lượng CAND hoạt động trong môi trường xã hội phức tạp, thường xuyên đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách, nguy hiểm, đương đầu với kẻ thù thâm độc, tội phạm tinh vi, xảo quyệt. Trong cuộc chiến đấu cam go, quyết liệt và vô cùng phức tạp ấy đòi hỏi người cán bộ, chiến sĩ CAND có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, hết lòng, hết sức tận tụy với công việc; chủ động, sáng tạo tìm ra cách đánh, cách thắng; mưu trí, dũng cảm kiên cường trong đấu tranh trấn áp tội phạm.

Thực tiễn khẳng định, lực lượng CAND đã khắc phục mọi khó khăn, vượt qua nhiều trở ngại, chỉ biết phía trước là Tổ quốc, là Đảng, Nhà nước và Nhân dân để kiên quyết đấu tranh trấn áp các loại tội phạm, giữ vững trật tự an toàn xã hội, vì cuộc sống bình yên và hạnh phúc của Nhân dân. Bên cạnh đó, lực lượng CAND nhạy bén, nắm chắc diễn biến tình hình tội phạm, coi trọng công tác nghiệp vụ, chủ động phòng ngừa, lấy phòng ngừa là cơ bản, kết hợp chặt chẽ giữa phòng ngừa với tấn công, trấn áp tội phạm. Để làm nên những chiến công vang dội, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng nước nhà, lực lượng CAND đã khẳng định những phẩm chất cần thiết đối với cán bộ, chiến sĩ CAND là sự kiên quyết, mưu trí, dũng cảm trong thực thi chức trách, nhiệm vụ được giao phó. Những phẩm chất đó cũng chính là giá trị văn hóa CAND trường tồn cùng lịch sử phát triển của lực lượng CAND.  

Thứ năm, “sáu dám” - giá trị văn hóa mới của CAND được hình thành như một tất yếu trước đòi hỏi của thực tiễn và yêu cầu của thời đại. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã chỉ rõ những vấn đề trong công tác xây dựng Đảng, muốn có được một tổ chức Đảng đủ sức chiến, chúng ta cần những cán bộ, đảng viên “sáu dám”. Giá trị này không chỉ nằm trong hệ quy chiếu văn hóa nói chung mà còn cần phải lan tỏa, nảy nở, phát triển thành giá trị văn hóa của nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau, trong đó có CAND. Bên cạnh những phẩm chất truyền thống tạo thành giá trị văn hóa đặc trưng của CAND, hiện nay, người cán bộ công an cách mạng vừa phải có ý chí chiến đấu, dũng cảm hy sinh trên chiến trường nhưng cũng cần phải hội đủ phẩm chất “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung”[4]. Từ “dám” được sử dụng ở đây thể hiện sự tiên phong, gương mẫu, không ngại khó, ngại khổ, ngại va chạm, không sợ thử thách. Vì thế, “sáu dám” được coi như một chỉnh thể cấu thành nhân cách người cán bộ, chiến sĩ CAND khẳng định giá trị văn hóa mới trong văn hóa CAND.

Trong thực tiễn công tác công an, mỗi cán bộ, chiến sĩ luôn được khuyến khích đóng góp những ý kiến, quan điểm, sáng kiến đổi mới để phục vụ nhiệm vụ, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Tình hình mới cũng cho thấy tính chất tội phạm ngày càng trở nên manh động, liều lĩnh, khó lường, có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng của gia đình và bản thân cán bộ, chiến sĩ công an do đó lực lượng CAND luôn cần những người lính dám đương đầu với khó khăn thử thách, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Trong công tác chính trị, tư tưởng, cán bộ, đảng viên, chiến sĩ CAND cũng được cấp ủy, chi bộ, các đơn vị trong CAND khuyến khích phát huy tinh thần phê bình và tự phê bình để hướng đến xây dựng con người và tổ chức trong sạch, vững mạnh. Nền kinh tế thị trường, quá trình mở cửa hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay mang tới nhiều nguy cơ tác động, chi phối tiêu cực đến cán bộ, đảng viên, chiến sĩ CAND. Bối cảnh ấy, giá trị văn hóa mới - văn hóa “sáu dám” của cán bộ, chiến sĩ CAND trở thành một yêu cầu cấp bách, cần phải có để hoàn thiện nhân cách, xây dựng phẩm chất người công an cách mạng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.   

Thứ sáu, giá trị văn hoá CAND thể hiện ở tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung, phản ánh chủ nghĩa nhân văn, nhân đạo Việt Nam. Với truyền thống “thương người như thể thương thân”, “giúp bạn là tự giúp mình”, trong chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, các đơn vị CAND vũ trang lúc bấy giờ đã cùng lực lượng quân đội nắm tình hình ngoại biên, phối hợp với các lực lượng khác đồng loạt mở các cuộc tiến công qua biên giới, đánh thẳng vào trung tâm đầu não của địch, giúp nhân dân Campuchia lật đổ chế độ diệt chủng do PolPot - Iêng Xari cầm đầu. Và hiện nay, nhiều cán bộ, chiến sĩ đã không quản ngại gian khổ, hy sinh, tình nguyện lên đường tham gia đội quân gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc, hỗ trợ, giúp đỡ các phái bộ gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc hoàn thành sứ mệnh kiến tạo hoà bình, giúp đỡ người dân nghèo Châu Phi. Bằng những hành động thiết thực đó, lực lượng CAND Việt Nam đã có được tình cảm sâu sắc của nhân dân và bạn bè quốc tế, khẳng định, lan toả giá trị văn hoá CAND trong thời kỳ đổi mới.

2. Tiếp tục giữ vững, phát huy và lan tỏa giá trị văn hóa Công an nhân dân trong tình hình mới

Dự báo trong thời gian tới, tình hình chính trị, an ninh thế giới có thể còn diễn biến phức tạp; các thế lực thù địch không ngừng chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ ta. Các vấn đề tranh chấp trên biển Đông, xung đột giữa các nước lớn, dịch bệnh toàn cầu…đã, đang và sẽ đặt ra những yêu cầu mới và thách thức lớn trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia, tác động, ảnh hưởng tiêu cực đến công tác bảo đảm an ninh, trật tự. Trong nước, chúng ta phải đối mặt với không ít khó khăn như tệ tham nhũng, tiêu cực chưa được giải quyết triệt để; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa được đẩy lùi hoàn toàn; một số vùng chiến lược, địa bàn trọng điểm còn tiềm ẩn các yếu tố gây mất ổn định, không loại trừ khả năng xảy ra bạo loạn chính trị; an ninh truyền thống và phi truyền thống đặt ra nhiều thách thức; hoạt động của các thế lực thù địch ngày càng tinh vi, xảo quyệt, tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự diễn biến phức tạp; mặt trái từ sự phát triển của khoa học - công nghệ, truyền thông…tác động sâu sắc, đa chiều đến sự ổn định kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước ta.

Trước yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ của lực lượng Công an trong thời kỳ mới đặt ra ngày càng cao và để quyết tâm thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII và Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”, cần tiếp tục phát huy các giá trị văn hoá CAND, khơi dậy khát vọng, sức mạnh nội lực của cán bộ, chiến sĩ nhằm xây dựng lực lượng công an cách mạng, chính quy, tinh nhuệ hiện đại. Do vậy, cần lưu ý một số vấn đề sau:

Một là, thực sự đưa văn hóa CAND hòa quyện cùng văn hóa Đảng, văn hóa trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, văn hóa trong các hoạt động đối ngoại.

Để tiếp tục củng cố vững chắc và lan tỏa các giá trị văn hóa CAND, lực lượng CAND phải khẳng định được các giá trị văn hóa cốt lõi ấy được xây dựng trên nền tảng của văn hóa Đảng tức là văn hóa trong chính trị, văn hóa trong phẩm chất và nhân cách của cán bộ, đảng viên. Thống nhất phương diện tư duy này sẽ giúp cán bộ, đảng viên, chiến sĩ CAND nêu cao ý thức, trách nhiệm trong hoạt động thực tiễn, tự điều tiết, điều chỉnh hành vi phù hợp với văn hóa của người đảng viên, văn hóa của người cách mạng và văn hóa của người chiến sĩ CAND. Như vậy, văn hóa CAND mới có sức sống trường tồn và soi đường cho cán bộ, chiến sĩ toàn lực lượng tiếp tục cống hiến, chiến đấu và sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới [5], lực lượng CAND cần khẳng định các giá trị văn hóa của tổ chức phải được kiến tạo nên từ tinh thần thượng tôn Hiến pháp và pháp luật; từ việc phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân; công bằng, nghiêm minh, liêm chính; đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực… Có như vậy, các giá trị văn hóa của CAND sẽ trở thành nền tảng cơ sở để xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Các giá trị văn hóa CAND không chỉ dừng lại trong đường biên giới lãnh thổ, thậm chí, cần phải xây dựng và lan tỏa các giá trị tốt đẹp; hình ảnh về người chiến sĩ CAND có nhân cách, phẩm chất thời đại; hình ảnh của một đội quân chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đến với bạn bè quốc tế thông qua các hoạt động đối ngoại. Văn hóa CAND vì thế cần tiếp tục được thẩm thấu vào giá trị của các hoạt động văn hóa đối ngoại. Đây là một yếu tố rất cần thiết trong bối cảnh hội nhập, hợp tác, phát triển như hiện nay.

Hai là, tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, thực tiễn về văn hoá CAND và vận dụng những giá trị văn hoá CAND trong xây dựng lực lượng CAND, trong thực thi nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Đây là một trong những nhiệm vụ rất quan trọng góp phần cung cấp luận cứ khoa học để phát huy các giá trị văn hoá CAND trước âm mưu, thủ đoạn chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch, phản động, nhất là trên lĩnh vực tư tưởng, văn hoá. Thực tế cho thấy, bản thân văn hoá luôn có sự kế thừa, tiếp thu và phát triển, văn hoá CAND không nằm ngoài quy luật chung ấy. Các giá trị văn hoá CAND được tích luỹ từ chính lịch sử xây dựng, chiến đấu bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội qua các thời kỳ cách mạng của đất nước từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa. Đặc biệt là sự bổ sung, phát triển trong quá trình xây dựng lực lượng CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, sự tác động của toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Vì vậy, cần đẩy mạnh hơn nữa công tác nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về văn hoá CAND. Cần bổ sung những giá trị văn hoá mới phù hợp với xu thế phát triển của thời đại; tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại để làm sâu sắc hơn những nội dung về lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, môi trường văn hoá CAND, tinh thần, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc từ bên trong. Đồng thời, trên cơ sở những chuẩn mực đã có như kiên định vững vàng, động cơ trong sáng, trách nhiệm cao, đạo đức, lối sống trong sạch, cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư, kỷ luật, tự giác, đoàn kết, gắn bó với Nhân dân, có tinh thần quốc tế trong sáng..., cần bổ sung những chuẩn mực mới của người cán bộ, chiến sĩ CAND cho phù hợp.

Ba là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm lan toả các giá trị văn hoá CAND thực sự thấm nhuần, thẩm thẩu vào tư tưởng, nhận thức, thái độ, hành động của cán bộ, chiến sĩ CAND.

Trên cơ sở quán triệt, thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/ĐUCA về tăng cường công tác chính trị, tư tưởng đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại [6] và Thông tư số 12/2023/TT-BCA quy định về Quy tắc ứng xử của cán bộ, chiến sĩ CAND [7], cấp uỷ, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị phải coi việc tuyên truyền, giáo dục giá trị văn hoá là một trong những nội dung trọng tâm của công tác chính trị, tư tưởng, công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, chiến sĩ toàn lực lượng.

Để làm tốt việc này, cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị khi xây dựng và thực hiện các kế hoạch, chương trình công tác cần xác định rõ những giá trị văn hoá căn bản, đặc trưng của CAND để đưa vào tuyên truyền, giáo dục, rèn luyện cán bộ, chiến sĩ CAND; phải đảm bảo tính kế thừa trong nội dung từ các giá trị văn hoá truyền thống với việc đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới.

Nội dung giáo dục giá trị văn hoá CAND cần được đưa vào chương trình đào tạo, bồi dưỡng của các học viện, nhà trường CAND. Trong thực hiện, cần chủ động đổi mới phương pháp giáo dục phù hợp với trình độ nhận thức, thị hiếu thẩm mỹ của cán bộ, chiến sĩ. Để đạt hiệu quả cao, cần tăng cường ứng dụng các nền tảng số, internet trong tuyên truyền, giáo dục giá trị văn hoá CAND cho cán bộ, chiến sĩ trong toàn lực lượng CAND.

          Bốn là, phát huy các giá trị văn hoá CAND trong xây dựng “thế trận lòng dân”, huy động sức mạnh đoàn kết toàn dân góp phần to lớn vào nhiệm vụ xây dựng lực lượng CAND.

Trong bài nói chuyện tại Trường Trung cấp Công an khóa II năm 1951, chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh “Khi nhân dân giúp đỡ ta nhiều thì thành công nhiều, giúp đỡ ta ít thì thành công ít, giúp đỡ ta hoàn toàn thì thắng lợi hoàn toàn” [8]. Công tác công an vì thế rất cần có sự giúp đỡ của quần chúng nhân dân. Để góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, bản thân lực lượng CAND phải thực sự được xây dựng trên nền tảng của các giá trị văn hóa CAND, giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp trong hơn 78 năm xây dựng, chiến đấu và phát triển. Có như vậy, Nhân dân mới dành trọn sự tin yêu, trân quý với những cống hiến và hy sinh của cán bộ, chiến sĩ CAND và khi đó mới có thể tuyên truyền, huy động được sức mạnh của quần chúng nhân dân.

Theo đó, tại các đơn vị trong toàn lực lượng cần giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương, chấp hành tốt Điều lệnh CAND kết hợp với làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, rèn luyện bản lĩnh, tác phong người chiến sĩ công an cách mạng. Mỗi cán bộ, chiến sĩ là tấm gương sáng về đạo đức, lối sống, trình độ, năng lực, trách nhiệm và tác phong công tác đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, đoàn kết gắn bó máu thịt với Nhân dân. Thông qua nhiệm vụ công tác, cán bộ, chiến sĩ được rèn luyện theo các giá trị văn hóa CAND sẽ tự giác ngộ, trở thành động lực thôi thúc hành động thực tiễn. Các cán bộ, chiến sĩ CAND sẽ hoà mình vào đời sống của Nhân dân giúp Nhân dân phát triển kinh tế - xã hội, phòng, chống, ứng phó với các thảm hoạ thiên tai, dịch bệnh, giúp Nhân dân phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho Nhân dân. Rèn luyện theo các giá trị văn hóa CAND, sẽ giúp cán bộ, chiến sĩ thực sự hoàn thiện bản thân, trở thành người cán bộ công an chuẩn mực, bản lĩnh, nhân văn, vì Nhân dân phục vụ. Từ nền tảng tốt đẹp ấy, trong công tác xây dựng lực lượng CAND sẽ huy động được sự tham gia, đóng góp của toàn dân.

Năm là, tổ chức các phong trào thi đua, các cuộc vận động một cách sôi nổi, nghiêm túc, chất lượng, hiệu quả để lan tỏa sâu rộng giá trị văn hóa CAND.

Các phong trào thi đua, các cuộc vận động trong CAND giúp cán bộ, chiến sĩ tích cực nghiên cứu, tìm hiểu sâu sắc nội hàm giá trị văn hóa CAND. Đồng thời, tạo ra tính hệ thống, sự nhất quán trong phổ biến, quán triệt các giá trị văn hóa từ các phong trào thi đua và các cuộc vận động. Cụ thể, thu hút sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, coi đó là nhiệm vụ quan trọng để nghiêm túc phổ biến, quán triệt đến toàn thể cán bộ, chiến sĩ và yêu cầu toàn đơn vị thực hiện theo nội dung, nhiệm vụ đề ra trong các phong trào thi đua và các cuộc vận động.

Thường xuyên tiến hành sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm từ các phong trào thi đua, các cuộc vận động, tìm kiếm các điển hình tiên tiến, những tấm gương cán bộ, chiến sĩ CAND thực sự tiên phong, gương mẫu, đạt được nhiều thành tích cao. Đây chính là cơ sở để thu hút toàn lực lượng CAND sôi nổi tham gia các phong trào, các cuộc vận động và từ thi đua sẽ hiện thực hóa thành hành động thực tiễn; tiếp tục chuyển hóa, tích lũy thành giá trị văn hóa CAND.

Sáu là, tiếp tục quan tâm đổi mới công tác văn hoá, văn nghệ, thể dục - thể thao trong CAND. Trong văn hóa CAND, chúng ta cần không ngừng đổi mới hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao để không bị tụt hậu so với sự phát triển của xã hội, nhằm hướng đến đời sống văn hoá, tinh thần phong phú, lành mạnh; nuôi dưỡng tâm hồn lạc quan, yêu đời, yêu ngành, yêu nghề của cán bộ, chiến sĩ; cũng như, là động lực tinh thần để đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi trong thực thi nhiệm vụ, công tác.

Cấp uỷ, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 23-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới [9], gắn với thực hiện Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị (khóa XIII) về tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Nghị quyết số 05/NQ-ĐUCA về nâng cao chất lượng công tác văn hóa, văn nghệ, đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại [10]. Trên cơ sở đó, công tác lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động văn hóa, văn nghệ cần được đổi mới theo hướng khoa học, cập nhật, ngày càng hiện đại; vừa đảm bảo sự nhạy cảm cao về chính trị, bám sát các hoạt động đặc thù của lực lượng CAND, vừa linh hoạt, sáng tạo, vừa đáp ứng thị hiếu, thẩm mỹ trong đời sống văn hóa của toàn lực lượng CAND. Thông qua các tác phẩm văn hóa, nghệ thuật về CAND, mỗi cán bộ, chiến sĩ lại có thêm cơ hội để chạm đến các giá trị văn hóa của CAND. Bên cạnh đó, cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị trong CAND cần nêu cao ý nghĩa, tầm quan trọng của các hoạt động thể dục - thể thao bao gồm cả phong trào trên diện rộng và thể thao thành tích cao. Những hoạt động này giúp cán bộ, chiến sĩ CAND có cơ hội rèn luyện sức khỏe, tăng sức bền, nâng cao khả năng chịu áp lực, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ khó khăn.

Từ nhận thức đó, lực lượng CAND cần quan tâm hơn nữa việc tổ chức các phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng với các chủ đề đi vào khai thác sâu giá trị văn hóa CAND; tổ chức các trại sáng tác để các tướng lĩnh, sĩ quan CAND có một sân chơi nghệ thuật để giao lưu chia sẻ những kinh nghiệm sáng tác, tìm kiếm những ý tưởng đánh thức cái đẹp đúng nghĩa của văn hóa trong mỗi cán bộ, chiến sĩ CAND; nhanh chóng đưa văn hóa, văn nghệ trong CAND trở thành một nội dung nghiên cứu, giảng dạy, bồi dưỡng tại các trường, học viện thuộc lực lượng CAND. Đối với hoạt động thể dục - thể thao, tổ chức nhiều Hội thao, các cuộc thi, các phong trào rèn luyện sức khỏe trong mỗi đơn vị để cán bộ, chiến sĩ có cơ hội nâng cao sức khỏe, sức bền, đời sống tinh thần được cải thiện từ đó có thêm sự gắn bó với đơn vị và lực lượng. 

Bảy là, khai thác, đón đầu xu hướng công nghệ, chuyển đổi số để lan tỏa rộng rãi, nhanh chóng các giá trị văn hóa của CAND.

Trong quá trình gìn giữ, phát triển và lan tỏa giá trị văn hóa CAND, bên cạnh những phương thức truyền tải truyền thống, chúng ta cần khai thác thế mạnh của  công nghệ để đưa các giá trị văn hóa CAND được lan tỏa rộng rãi trên nền tảng số tạo sức hấp dẫn, sức thuyết phục và sức sống mạnh mẽ khi tiệm cận gần hơn với nhận thức và thị hiếu của cán bộ, chiến sĩ CAND và Nhân dân.

Cùng với đó, một số đơn vị chức năng cần nghiên cứu để đổi mới tổ chức, phương thức hoạt động của các nhà hát, đoàn nghệ thuật, bảo tàng, thư viện, các thiết chế văn hóa cơ sở trong Công an. Các thiết chế này cần phát huy tính năng động, đổi mới sáng tạo trong việc tiếp cận các công nghệ mới như 5G, trí tuệ nhân tạo AI, các nền tảng số khác để vừa nâng cao hiệu quả hoạt động và chất lượng các sản phẩm văn hóa, nghệ thuật, vừa lan tỏa tích cực đến cán bộ, chiến sĩ và toàn xã hội.

Giá trị văn hoá CAND là sự hội tụ những tinh hoa tốt đẹp, phản ánh nét riêng của văn hóa CAND và bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, lắng đọng trong tâm thức, lan tỏa sâu rộng trong học tập, công tác, chiến đấu, rèn luyện, sinh hoạt hàng ngày của cán bộ, chiến sĩ trong toàn lực lượng. Đây là những giá trị cốt lõi cần được khơi dậy, lan tỏa sâu rộng mọi hoạt động, nhất là xây dựng lực lượng CAND vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập 1. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 158.

[2] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t.10, tr.258-261.

[3] Nguyễn Trãi (1428), Bình ngô đại cáo, bản dịch của Ngô Tất Tố.

[4] Đảng Cộng sản Việt Nam, Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2021-2025.

[5] Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII “về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới”.

[6] Nghị quyết số 16-NQ/ĐUCA, ngày 18-1-2023 của Đảng ủy Công an Trung ương “về tăng cường công tác chính trị, tư tưởng đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”.

[7] Thông tư số 12/2023/TT-BCA, ngày 20/3/2023 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định “về Quy tắc ứng xử của cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân”.

[8] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t.7, tr.269-270.

[9] Nghị quyết số 23-NQ/TW, ngày 16/6/2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”.

[10] Nghị quyết số 05/NQ-ĐUCA ngày 28/9/2021 của Đảng ủy Công an Trung ương “về nâng cao chất lượng công tác văn hóa, văn nghệ, đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”.