Thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” đối với Việt Nam, những năm qua, các thế lực thù địch, phản động luôn câu kết với những phần tử xấu, cơ hội chính trị tăng cường công kích, chống phá cách mạng Việt Nam bằng nhiều thủ đoạn dưới chiêu bài “dân chủ”, “nhân quyền”… từ đó nhằm làm mất uy tín của Đảng, Nhà nước ta, làm giảm sút niềm tin quần chúng nhân dân, gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tiến tới xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Bài viết phân tích, góp phần làm rõ âm mưu, phương thức, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền chống phá Việt Nam hiện nay.

1. Nhận diện các quan điểm sai trái, thù địch lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam hiện nay

Trong công tác chính trị tư tưởng cũng như tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác thì việc nhận diện những quan điểm sai trái, thù địch nói chung, những quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực dân chủ, nhân quyền nói riêng trong tình hình hiện nay là rất cần thiết. Do có sự khác biệt về quan điểm, một số quy định pháp luật quốc tế và Việt Nam, nên đây là vấn đề được các thế lực thù địch thường xuyên lợi dụng để công kích, xuyên tạc, chống phá Việt Nam:

Thứ nhất, chúng cho rằng chế độ xã hội ở Việt Nam là nhất nguyên chính trị, một đảng lãnh đạo là toàn trị, độc quyền, độc tài, chuyên chính, mất dân chủ, không có nhân quyền. Đảng bóp nghẹt mọi quyền tự do của con người. Thời gian gần đây, trên một số trang mạng xã hội, có cá nhân, thậm chí có những người dưới danh nghĩa đảng viên “trung thành” viết và phát tán trên mạng internet “Thư ngỏ” với những hình thức khác nhau, nhiều quan điểm sai trái, phê phán, thậm chí xuyên tạc Cương lĩnh, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam. Họ cho rằng: “Công cuộc đổi mới gần 30 năm… vẫn giữ nguyên thể chế độc đảng toàn trị kìm hãm tự do, dân chủ và chia rẽ dân tộc”. Mới đây, trên trang “Rfavietnam”, Đài RFA đăng bài “Nhiều tổ chức xã hội dân sự kêu gọi Quốc hội Châu Âu gây sức ép mạnh hơn lên Việt Nam về vấn đề nhân quyền” và cho rằng: “Nhà nước độc đảng ở Việt Nam đã vi phạm các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, và quyền người lao động”, cố tình quy chụp tình hình “nhân quyền ở Việt Nam là hết sức tồi tệ”, quan điểm: “Nhà nước Việt Nam vi phạm trắng trợn các quyền con người, quyền công dân”.

Thứ hai, chúng ra sức tuyên truyền, cường điệu hóa các giá trị dân chủ tư sản, tuyệt đối hóa tính toàn cầu, tính phổ cập của quyền con người với luận điểm “nhân quyền cao hơn chủ quyền”, “lợi ích cá nhân cao hơn lợi ích cộng đồng, quốc gia”, tuyệt đối hóa các giá trị phổ quát về quyền con người theo mô hình của phương Tây; xuyên tạc, vu cáo Việt Nam vi phạm quyền cơ bản của con người. Trong dịp Quốc hội ta lấy ý kiến nhân dân tham gia Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, một số người viết bài tung lên mạng, hoặc tự xưng là nhóm người nào đó, đưa ra cái gọi là “Tuyên bố công dân tự do,” “Tuyên bố 258”,… nhằm vu cáo, xuyên tạc Nhà nước ta vi phạm quyền công dân, quyền con người. Hay mới đây trong bản “Phúc trình Toàn cầu về tình hình nhân quyền năm 2021” của Tổ chức theo dõi nhân quyền (HRW) đã xuyên tạc rằng: “Trong năm 2020, Việt Nam tiếp tục vi phạm các quyền dân sự và chính trị cơ bản một cách có hệ thống”[1]. Từ chỗ cho rằng, quyền con người là tuyệt đối, bất biến, các thế lực thù địch đã giải thích nhân quyền là tự do thực hiện quyền mà không bị cấm đoán, không bị giới hạn nhằm cổ xúy hoạt động lợi dụng nhân quyền để vi phạm pháp luật nước ta. Chúng triệt để sử dụng Internet, mạng xã hội, các đài phát thanh, truyền hình... lập ra ở bên ngoài để đăng tải tin tức, bình luận bịa đặt, xuyên tạc tình hình dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam; đồng thời, đẩy mạnh các chiến dịch phá hoại tư tưởng khi nước ta diễn ra các sự kiện chính trị quan trọng hay tham gia các hội nghị của Liên hợp quốc hòng hạ thấp uy tín Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ ba, xuyên tạc Nhà nước Việt Nam ngăn cản tự do ngôn luận, tự do bày tỏ chính kiến, tự do hội họp. Trả lời báo chí quốc tế, ông John Sifton, Giám đốc vận động châu Á của HRW cho rằng, Việt Nam về cơ bản đã hình sự hóa việc sử dụng internet hay các nền tảng mạng xã hội. Việc gia tăng trấn áp những người “cổ vũ cho tự do ngôn luận” được thực hiện trước thềm Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XIII “để bảo đảm Đại hội diễn ra suôn sẻ và không bị các tiếng nói bất đồng chống đối”^[2]. Lợi dụng một số đối tượng vi phạm pháp luật bị cơ quan chức năng xử lý, HRW đã tung ra những quan điểm, luận điệu sai trái, xuyên tạc dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam. Họ vu cáo: “Việt Nam đàn áp các nhà hoạt động nhân quyền, các nhà báo độc lập”... Họ trích dẫn một vài sự việc ở đâu đó cho có vẻ khách quan, rồi khẳng định: “người dân Việt Nam chưa bao giờ có tự do, dân chủ, nhân quyền”. HRW viện dẫn một số vụ việc gây rối ở một số nơi như Nghệ An, Hà Tĩnh,…bị cơ quan chức năng xử lý, nhưng tổ chức này không hiểu gì về thực chất của vụ việc. Họ chỉ trích chính quyền trì hoãn ban hành luật biểu tình, luật về hội.

Thứ tư, vu cáo Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam lợi dụng quyền lực chính trị để sử dụng bạo lực, đàn áp “những người bất đồng chính kiến”, “bắt giam những nhà hoạt động nhân quyền”, những người có ý kiến phản biện, trái ý kiến với Nhà nước…Mỗi khi cơ quan tư pháp Việt Nam xử lý những người vi phạm pháp luật, thì các thế lực thù địch ở trong và ngoài nước đều lu loa lên rằng “Việt Nam vi phạm nhân quyền”, đàn áp những người bất đồng chính kiến, dám nói thẳng ý kiến về các vấn đề chính trị, tôn giáo và nhân quyền”. Với họ những vụ bắt, xét xử, phạt tù đối với những người vi phạm pháp luật như trên là sự vi phạm các quyền dân chủ, quyền con người mà Nhà nước Việt Nam đã cam kết trong các công ước quốc tế. Hơn nữa, họ còn cho rằng Nhà nước Việt Nam đã vi phạm chính Hiến pháp 1992. Chẳng hạn như Điều 69 về quyền “Tự do ngôn luận, tự do báo chí,…” của công dân. Mới đây, nhân ngày quốc tế nhân quyền 10/12, trên trang Việt Tân lại liên tiếp tung ra những tin, bài, kêu gọi vận động trả tự do cho Châu Văn Khảm; dùng cách tụ tập để kêu gọi chính phủ Úc gây áp lực hơn nữa với chính quyền Việt Nam. Trắng trợn hơn chúng còn xuyên tạc rằng “Năm 2019, ông Châu Văn Khảm vào Việt Nam để tìm hiểu về tình hình nhân quyền, nhưng sau đó bị an ninh cộng sản bắt giam… Thực chất số đối tượng trên đã vi phạm pháp luật Việt Nam. Họ đánh tráo khái niệm, gọi những kẻ phạm pháp bị xử lý theo pháp luật đó là “tù nhân chính trị”, “tù nhân tôn giáo”, “tù nhân lương tâm” kêu gọi các tổ chức nhân quyền quốc tế can thiệp đòi tha số này và kêu gọi các nước gây áp lực, cấm vận Việt Nam, với ám chỉ rằng: ở Việt Nam cứ hoạt động tôn giáo, hoặc có “lương tâm” đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền là trở thành “tù nhân”.

Qua những lý lẽ đưa ra có thể thấy đây là những liệu điệu hết sức phản động, phiến diện, không có cơ sở cả về lý luận và thực tiễn và mang tính áp đặt. Những luận điệu trên tuyệt đối hóa quyền cá nhân và các quyền dân sự, chính trị đến mức đồng nhất chúng với nhân quyền phổ quát; coi nhẹ quyền của tập thể, của dân tộc; coi nhẹ tính bình đẳng của các chủ thể quyền và các nội dung quyền, nhất là các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa, vốn chiếm vị trí cơ bản và là yêu cầu bức thiết đối với các nước đang phát triển như Việt Nam.

Có thể khẳng định, thông tin sai trái, thù địch về vấn đề dân chủ, nhân quyền như những “mũi kim tiêm tẩm độc” xuyên vào nhận thức, thái độ, làm thay đổi thế giới quan, nhân sinh quan của nhiều người. Một bộ phận nhân dân hoài nghi, bi quan về vai trò lãnh đạo của Đảng nói chung và sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí nói riêng. Những thông tin sai lệch, xuyên tạc có thể làm chia rẽ, ly gián lòng người, làm phân tâm trong các giai tầng xã hội, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc... Nguy hại hơn, các quan điểm sai trái, thù địch về vấn đề dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam còn tạo ra cái nhìn thiên lệch, thiếu thiện cảm của cộng đồng quốc tế về Việt Nam; thậm chí có thể ảnh hưởng tiêu cực đến đánh giá của các tổ chức quốc tế, các quốc gia về vấn đề nhân quyền và trình độ phát triển xã hội Việt Nam; là cái cớ để phương Tây mặc cả

2. Luận cứ đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam hiện nay

Để có cơ sở vững chắc phản bác các quan điểm luận điệu trên, chúng ta cần dựa trên những luận cứ xác thực sau:

Một là, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam luôn tôn trọng và bảo đảm các quyền tự do, dân chủ và quyền con người - một sự thật không thể phủ nhận. Việt Nam nhận thức sâu sắc dân chủ, nhân quyền là giá trị chung của nhân loại, các giá trị đó được ghi rõ trong Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền năm 1948, vì thế tôn trọng, thực thi, bảo vệ nhân quyền là một chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước Việt Nam.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập, năm 1946 toàn dân Việt Nam được đi bầu cử tự do với hình thức phổ thông đầu phiếu, nhân dân ta từ thân phận nô lệ, tôi tớ đã được hưởng quyền làm chủ thực sự và ngày càng được phát huy trong quá trình xây dựng xã hội mới; chế độ dân chủ đó “gấp triệu lần” hơn hẳn bất cứ chế độ dân chủ nào trong lịch sử. Nhân dân lao động, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam chính thức đứng lên làm chủ, tự mình tổ chức, cai quản và xây dựng đất nước. Tuy Ngày Nhân quyền thế giới bắt đầu có từ 10/12/1948, nhưng quyền con người, quyền công dân của người dân nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã được hiến định tại Hiến pháp 1946 và tiếp tục ngày càng được bổ sung, hoàn chỉnh, rõ ràng hơn, đầy đủ hơn tại các Hiến pháp 1959, 1980, 1992 và nhất là tại Hiến pháp 2013. Điều 2 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức” đã thể hiện nhất quán quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về đề cao quyền làm chủ của Nhân dân trong Hiến pháp là bảo đảm tự do, dân chủ, nhân quyền. Để thể chế hóa và nâng cao chất lượng các hình thức thực hiện dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách, nhằm phát huy mạnh mẽ dân chủ XHCN, quyền làm chủ của nhân dân; đồng thời tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội, trước hết là việc thực thi tinh thần “thượng tôn pháp luật”, gương mẫu tuân theo pháp luật, kỷ cương và thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp; của cán bộ, đảng viên; tăng cường đại đoàn kết toàn dân tộc”[3].

Về quyền lực của Nhà nước, Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011), Đảng ta khẳng định: “Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo”[4].

Quan điểm, chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước Việt Nam là không ngừng mở rộng dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm ngày càng tốt hơn các quyền con người. Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 (bổ sung, sửa đổi) đã đưa vấn đề quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân từ chương V lên chương II, trong đó, điều 14 quy định: “Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật”. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định: “Tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân theo Hiến pháp năm 2013; gắn quyền công dân với nghĩa vụ và trách nhiệm công dân đối với xã hội”[5].  Quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước Việt Nam về bảo đảm quyền con người còn được thể chế hóa trong các đạo luật quan trọng của Nhà nước như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Báo chí, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo, Luật Tiếp cận thông tin, Luật An ninh mạng… Hơn nữa, thực tế cũng cho thấy, trong những năm qua Việt Nam đã đạt được rất nhiều thành tựu quan trọng trong đảm bảo quyền con người, nhất là quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do báo chí, tự do ngôn luận, hội họp… Cùng với đó, rất nhiều chính sách an sinh xã hội đã được Đảng, Nhà nước triển khai nhằm hướng tới người nghèo, người yếu thế, tạo điều kiện cho người nghèo, hộ nghèo dễ dàng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, nhất là tại các địa bàn nông thôn, miền núi, hải đảo. Đây là minh chứng rõ nét nhất bác bỏ lại mọi luận điệu xuyên tạc tình hình nhân quyền tại Việt Nam, vu cáo Việt Nam “vi phạm dân chủ, nhân quyền” của các thế lực, đối tượng thù địch, phản động.

Hai là, đa nguyên, đa đảng không phải là con đường duy nhất để có được dân chủ, đảm bảo nhân quyền thực sự cho người dân. Dân chủ và nhân quyền (quyền con người) là hai phạm trù gắn bó chặt chẽ với nhau. Dân chủ là điều kiện để thực thi nhân quyền, là thể chế chính trị bảo đảm và thực thi quyền con người; ngược lại nhân quyền vừa là nền tảng, vừa là lý tưởng của dân chủ. Dân chủ gắn với cá nhân thể hiện giá trị của quyền cơ bản của con người: quyền được sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc. Dân chủ gắn với các thể chế chính trị thể hiện chế độ, hình thức nhà nước, phương pháp lãnh đạo và quản lý xã hội - là tuyên bố của mỗi nhà nước, mỗi đảng cầm quyền trước nhân dân. Suy cho cùng, dân chủ vừa là nguyên tắc, vừa là phương pháp để đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý đất nước hướng đến bảo đảm các quyền và lợi ích cho số đông người dân.

Trong khi đó, “đa nguyên, đa đảng” là đặc trưng của nhà nước tư sản nhằm duy trì bản chất của giai cấp tư sản (số ít giữ vai trò thống trị xã hội). Mục đích chính trị của đa nguyên, đa đảng là nhằm thủ tiêu chế độ công hữu, duy trì chế độ tư hữu. Do đó, nhà nước tư sản mặc dù là kiểu nhà nước tiến bộ trong lịch sử, song do giai cấp tư sản nắm địa vị thống trị nên dân chủ vẫn mang bản chất giai cấp tư sản, trở thành công cụ, phương tiện bảo vệ lợi ích của giai cấp tư sản. Vậy nên, không thể căn cứ số lượng đảng chính trị để đánh giá sự dân chủ, đảm bảo nhân quyền ở một đất nước. Chế độ một đảng cầm quyền hay đa đảng trong hệ thống chính trị có phát huy được dân chủ hay không phụ thuộc nhiều vào phương thức lãnh đạo của đảng cầm quyền đó. Bởi lẽ, phương thức lãnh đạo của đảng sẽ quyết định đến tính duy nhất của đảng trong việc lãnh đạo đất nước và toàn xã hội.

Ở nước ta, nhân dân ủy quyền cho Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc thiết lập, sử dụng bộ máy nhà nước và các tổ chức trong hệ thống chính trị để thực hiện quyền làm chủ, đảm bảo quyền con người của nhân dân. Như vậy, Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng lãnh đạo, song Đảng không đứng trên pháp luật, đứng ngoài pháp luật mà Đảng là một thành viên của hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Toàn bộ hoạt động của Đảng đều có sự tham gia của các cơ quan nhà nước, hệ thống chính trị và nhân dân. Các cơ quan nhà nước thể chế hóa, cụ thể hóa đường lối của Đảng thành Hiến pháp, pháp luật để toàn xã hội thực hiện. Các tổ chức trong hệ thống chính trị và nhân dân tham gia giám sát và phản biện đối với đường lối, chủ trương của Đảng bảo đảm hoạt động lãnh đạo của Đảng ngày càng hiệu quả, ý Đảng thực sự là lòng dân. Vai trò của nhân dân luôn được phát huy. “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Do đó, dân chủ ở nước ta là dân chủ xã hội chủ nghĩa gắn với trật tự, kỷ cương xã hội. Vì vậy, Đảng Cộng sản Việt Nam duy nhất cầm quyền vừa đảm bảo sự lãnh đạo tập trung, thống nhất; mà vẫn luôn bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân. Mọi quyền lực của Đảng, của Nhà nước thực chất đều do nhân dân ủy quyền mà có được.

Cũng cần phải hiểu thêm rằng, chế độ toàn trị là chế độ áp đặt bằng bạo lực đối với cá nhân và cộng đồng, triệt tiêu động lực phát triển của các lực lượng. Điều này không thể đúng với thể chế chính trị nhất nguyên, một đảng cầm quyền ở Việt Nam. Bởi, chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam do Đảng lãnh đạo là chế độ mà quyền lực thuộc về nhân dân. Nhân dân làm chủ và là chủ.

Ba là, thành tựu về dân chủ, nhân quyền của Việt Nam là không thể phủ nhận. Đó là minh chứng thuyết phục nhất để bác bỏ những luận điệu xuyên tạc, chống phá của các thế lực phản động, thù địch. Đất nước hòa bình, sau hơn 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới, bộ mặt đất nước có nhiều thay đổi chính trị, ổn định kinh tế phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc cùng bảo tồn và phát triển; quốc phòng, an ninh được giữ vững; đối ngoại không ngừng được mở rộng: “Chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện hơn so với những năm trước đổi mới. Với tất cả sự khiêm tốn, chúng ta vẫn có thể nói rằng: Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”[6]. Có được những thành quả to lớn đó là nhờ Đảng Cộng sản Việt Nam đã thực hiện chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy hết thảy mọi nguồn lực, mọi lực lượng trong xã hội; đặc biệt là đã phát huy hiệu quả vai trò làm chủ của nhân dân trong bối cảnh mới.

Chúng ta đã phổ cập giáo dục tiểu học và tất cả các tỉnh, thành phố đã đạt chuẩn giáo dục trung học cơ sở từ năm 2011. Trong năm 2019, tỷ lệ thất nghiệp của lao động trong độ tuổi chỉ còn 2%; trong đó khu vực thành thị là 2,93%, khu vực nông thôn là 1,55%. Việt Nam được quốc tế thừa nhận đã thực hiện tốt các “mục tiêu thiên niên kỷ” của Liên hợp quốc (giai đoạn 2001-2015). Bất bình đẳng theo thước đo hệ số bất bình đẳng thu nhập (GINI) về tiêu dùng tăng, nhưng ở mức tương đối thấp trong khu vực ASEAN. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm còn khoảng 6,8%[7].Chỉ số phát triển con người (HDI) trong năm 2019  đạt 0,704 và xếp thứ 117/ 189 quốc gia và vùng lãnh thổ, tức là thuộc nhóm nước trung bình cao[8].

Ở Việt Nam, quyền dân chủ, tự do ngôn luận, tự do báo chí và quyền tiếp cận thông tin của người dân ngày càng được bảo đảm tốt hơn. Trong đó, tự do báo chí được thể hiện, với việc cả nước có khoảng 800 cơ quan báo chí (hơn 100 báo có hoạt động báo điện tử; hơn 600 tạp chí, 25 cơ quan báo chí điện tử độc lập; 67 đài phát thanh, truyền hình với 182 kênh) và 18.000 nhà báo được cấp thẻ, khoảng 5.000 phóng viên; 60 nhà xuất bản và 20 cơ quan báo chí nước ngoài có phóng viên thường trú tại Việt Nam… Nói quyền tự do Internet, sử dụng mạng xã hội thì Việt Nam đang đứng top đầu thế giới như We Are Social & Hootsuite đã thống kê về chỉ số tiếp cận internet: “Việt Nam có tới 150 triệu kết nối mobile; khoảng 70 triệu người dùng internet; 58 triệu tài khoản sử dụng Facebook. Hạ tầng 3G/4G đã phủ sóng 99,8% dân cư và internet cáp quang đã tới 98% số phường, xã”[9].

Trong năm 2020 - 2021, khi đại dịch Covid-19 hoành hành trên thế giới và ở Việt Nam, hàng loạt chính sách an ninh con người, an sinh xã hội được Chính phủ ban hành nhằm bảo đảm an ninh lương thực và ổn định cuộc sống tối thiểu cho người dân, đặc biệt là người nghèo. Gói an sinh xã hội có quy mô 62.000 tỷ đồng (năm 2020), gói cứu trợ 26.000 tỷ đồng (năm 2021) là giải pháp cấp bách, kịp thời, không chỉ giảm thiểu tác động của đại dịch Covid-19 đối với quyền sống, quyền được chăm sóc y tế và mưu sinh của người dân, mà còn một lần nữa khẳng định mạnh mẽ quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam “đặt lợi ích của người dân lên trên” và “không để lại ai ở phía sau” trong đại dịch Covid-19.

Đồng thời, Việt Nam cũng chủ động, tích cực đóng góp vào việc tôn trọng, bảo vệ, thúc đẩy quyền con người trên thế giới và được cộng đồng thế giới ghi nhận. Chẳng hạn, thông qua mức độ tín nhiệm với tỷ lệ phiếu đồng thuận rất cao trong những lần Việt Nam gia nhập Hội đồng nhân quyền và là ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Tại khu vực, uy tín của Việt Nam được thể hiện qua vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, đồng thời là Chủ tịch Ủy ban liên chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR). Từ những nỗ lực chung trong thúc đẩy, bảo vệ quyền con người trong phạm vi quốc gia và khu vực, các nước thành viên ASEAN chính thức đề cử Việt Nam là ứng cử viên duy nhất đại diện cho ASEAN làm thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, nhiệm kỳ 2023-2025. Đây là những đòn đả kích mạnh mẽ nhằm vào các đối tượng vu cáo Việt Nam về vi phạm nhân quyền.

Bốn là, không ai có thể phủ nhận một thực tế: Quyền con người là một giá trị phổ biến, có tính toàn cầu. Song quyền con người còn là một giá trị lịch sử, gắn với điều kiện và hoàn cảnh lịch sử cụ thể của mỗi dân tộc, quốc gia, mỗi khu vực trên thế giới. Quan niệm của phương Tây về lợi ích cá nhân và quan niệm của phương Đông về lợi ích của dân tộc, của cộng đồng là những quan niệm rất khác nhau và do vậy, không thể áp đặt cho nhau. Một số nước phương Tây đã và đang dùng chiêu bài quyền con người để can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác. Họ tự cho mình quyền “can thiệp nhân đạo” và quảng bá quan niệm “quyền con người không có biên giới”, “nhân quyền cao hơn chủ quyền” để phủ nhận quyền của các dân tộc, nhất là quyền tự quyết định vận mệnh hay tự lựa chọn con đường phát triển của dân tộc.

Đảng Cộng sản và Nhà nước Việt Nam đã và đang phấn đấu nỗ lực hết mình để bảo đảm quyền con người ngày một tốt hơn. Thực tiễn đời sống xã hội ở nước ta đã khẳng định điều đó, không có chỗ để những kẻ lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền rêu rao những điều phi lý và vô nghĩa nhằm xuyên tạc tình hình chính trị - xã hội Việt Nam.

3. Giải pháp đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân, quyền con người ở Việt Nam hiện nay.

Thành quả về dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam là thực tiễn không thể phủ nhận, xuyên tạc. Trong giai đoạn hiện nay, việc bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân, quyền con người không chỉ là yêu cầu trọng tâm trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta, mà còn là yếu tố cốt lõi để bảo đảm sự ổn định chính trị - xã hội dựa trên sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Việc đưa ra những luận cứ để phản bác là quan trọng, song kiên định chế độ chính trị nhất nguyên xã hội chủ nghĩa và vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, cần phải thực hiện nhiều biện pháp tổng thể và cụ thể. Trong đó, cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ sau:

Một là, nâng cao năng lực làm chủ của người dân trong điều kiện Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh việc thực hành và phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa: “Thực hành và phát huy rộng rãi dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ và vai trò chủ thể của nhân dân; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; củng cố, nâng cao niềm tin của nhân dân; tăng cường tạo đồng thuận xã hội; tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội”^[10]. Theo đó, cần tiếp tục khẳng định vai trò chủ thể của Nhân dân đối với quyền lực Nhà nước; thực hiện nhất quán nguyên tắc: Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, bảo đảm Nhà nước thực sự là Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, trong sạch, vững mạnh, phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả tình trạng tham nhũng và các biểu hiện tha hóa quyền lực. Nhân dân thực hiện quyền làm chủ thông qua hoạt động của Nhà nước, của cả hệ thống chính trị trên cơ sở mở rộng hơn nữa các hình thức dân chủ trực tiếp và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của dân chủ đại diện, khắc phục tình trạng dân chủ hình thức. Nghiêm túc triển khai thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị khóa XI về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội. Trong Quy chế nêu rõ mục đích: phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân; phát huy dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội. Giám sát và phản biện xã hội phải mang tính nhân dân, tính dân chủ xã hội chủ nghĩa, tính xây dựng, tính khoa học và thực tiễn. Phấn đấu đến năm 2030, ban hành mới và bổ sung, hoàn thiện thể chế hiện hành về dân chủ trên cơ sở cụ thể hoá các quy định của Hiến pháp năm 2013. theo đó tinh thần thượng tôn pháp luật, trách nhiệm pháp lý, trách nhiệm phục vụ của Nhà nước trước Nhân dân được đề cao và được hiện thực hóa trong đời sống xã hội; pháp luật phải thực sự là môi trường an toàn, lành mạnh, đủ rộng về không gian pháp lý để người dân làm ăn và sinh sống; pháp luật là cơ sở để tổ chức, thực hiện quyền làm chủ của người dân, quyền lực nhà nước, được các cơ quan nhà nước nghiêm chỉnh chấp hành, áp dụng công bằng, nhất quán và không thiên vị.

Hai là, xác lập mối quan hệ giữa dân chủ và bảo đảm quyền con người, “lấy con người làm trung tâm”. Dân chủ không chỉ đơn thuần là Nhân dân thực hiện được quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp và bằng dân chủ đại diện mà mức độ dân chủ của một xã hội có thể được đo lường bằng số lượng những quyền công dân, quyền con người mà một công dân bình thường có thể thực hiện được trên thực tế. Nếu như Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011), Đảng Cộng sản Việt Nam đặt “Con người là trung tâm của chiến lược phát triển, đồng thời là chủ thể phát triển. Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, gắn quyền con người với quyền và lợi ích dân tộc, đất nước và quyền làm chủ của nhân dân”[11] thì Đại hội XIII của Đảng xác định “Nhân dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; mọi chủ trương, chính sách phải thực sự xuất phát từ cuộc sống, nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân, lấy hạnh phúc, ấm no của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu”[12]. Để khẳng định giá trị của chế độ chính trị nhất nguyên xã hội chủ nghĩa và vai trò của một đảng duy nhất lãnh đạo đất nước trước toàn thế giới cần hoàn thiện cơ chế pháp lý bảo vệ và ghi nhận quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp, văn kiện Đại hội XIII của Đảng và các công ước, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Thiết lập cơ chế bảo hộ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài theo Hiến pháp và các điều ước quốc tế về hợp tác lao động thông qua cơ quan đại sứ quán, lãnh sứ quán, hội người Việt Nam ở các quốc gia sở tại, phát huy thế mạnh của cộng đồng người Việt Nam hướng về xây dựng quê hương đất nước; kịp thời ghi nhận, bảo vệ, bảo đảm những quyền mới phát sinh, như quyền an ninh và an toàn thông tin mạng, quyền kinh doanh và thanh toán trên nền tảng internet, quyền giáo dục và sinh hoạt tôn giáo, văn hóa trực tuyến, quyền riêng tư, nhất là trên mạng xã hội, quyền an toàn thân thể, danh dự, nhân phẩm của trẻ em, quyền của nhóm LGBT…

Ba là, xây dựng hoàn thiện cơ chế để bảo vệ tốt hơn các quyền làm chủ của Nhân dân, nghiên cứu hoàn thiện cơ chế bảo đảm người dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo hành chính của mình hiệu quả hơn; tiến tới thực hiện quyền khiếu kiện trước cơ quan tài phán Hiến pháp để bảo vệ quyền tự do hiến định của mình bị vi phạm bởi các cơ quan nhà nước. Phúc quyết Hiến pháp, thành lập cơ quan bảo hiến để bảo đảm tính tối cao của Hiến pháp, coi đó là giá trị tối cao của ý chí toàn thể Nhân dân. Cơ quan bảo hiến có đủ khả năng kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án, Viện kiểm sát và chính quyền địa phương. Cơ quan bảo hiến phải đảm bảo sự độc lập với các cơ quan này. Một nền dân chủ thực sự chỉ có khi quyền lực nhà nước, quyền lực chính trị bị kiểm soát, hạn chế bởi những thiết chế dân chủ, khi người dân được tham gia vào các quá trình xã hội. Do đó, để hạn chế sự tha hóa quyền lực chính trị thì công khai, minh bạch, đề cao cơ chế giải trình trước nhân dân của Đảng, cán bộ đảng viên được đảng cử tham gia các vị trí chủ chốt trong chính quyền để người dân hiểu và tin tưởng đi theo sự lãnh đạo của Đảng.

Bốn là, phải tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế nhằm thúc đẩy việc thực hiện các chính sách, pháp luật về bảo đảm dân chủ, nhân quyền gắn với nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế. Trong quá trình đó, phải hướng tới tuyên truyền về tính ưu việt, thiết thực, hiệu quả của chế độ nhất nguyên chính trị, một đảng cầm quyền ở nước ta. Cho đến nay, chế độ xã hội chủ nghĩa vẫn là sự lựa chọn đúng đắn, duy nhất của nhân dân Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước và xã hội, bởi Đảng không bao giờ có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam. Vai trò, vị thế của Đảng, của đất nước đã được nhân dân thừa nhận, uy tín quốc tế của đất nước được nâng cao. Vì vậy phải nhận thức đúng và tiếp tục kiên định độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Đồng thời tăng cường thực hiện phương thức trong đối thoại có đấu tranh để nâng cao sự hiểu biết lẫn nhau, từng bước thu hẹp bất đồng và những sự hiểu biết khác nhau giữa Việt Nam với các đối tác quốc tế trong vấn đề dân chủ, nhân quyền; kiên quyết bảo vệ quan điểm, lập trường, lợi ích quốc gia - dân tộc và đấu tranh ngăn chặn một cách hiệu quả các hoạt động lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền để can thiệp vào công việc  nội bộ của Việt Nam.

Tôn trọng và bảo đảm dân chủ, nhân quyền là thước đo của sự tiến bộ xã hội. Bảo vệ chế độ xã hội xã hội chủ nghĩa, bảo vệ Nhà nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa là điều kiện để chúng ta vươn lên vượt qua mọi khó khăn thử thách đưa sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta tiến đến mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Tuy nhiên, các thế lực thù địch vẫn thốt lên những tiếng nói lạc lõng, cố tình xuyên tạc, bóp méo, làm sai lệch vấn đề, định hướng dư luận với mục đích xấu. Do đó, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta cần nhận diện đúng những âm mưu, thủ đoạn tinh vi đó, giữ vững quyết tâm cao trong cuộc đấu tranh này với tinh thần thẳng thắn, quyết liệt.

K1-T03