Đã có nhiều đoàn đại biểu cấp Việt Nam sang thăm Mỹ nhưng không phải chuyến thăm nào cũng gặt hái nhiều thành tựu nổi bật. Tuy nhiên chuyến ‘xông đất’ của phái đoàn Việt Nam do Đại tướng Trần Đại Quang, Ủy viên Bộ Chính trị dẫn đầu đã để lại ấn tượng sâu đậm không chỉ với chính khách Mỹ, mà còn với truyền thông các nước quan tâm. Chú ý đến chuyến thăm Mỹ của Việt Nam không chỉ bởi cột mốc kỷ niệm 20 năm Việt – Mỹ bình thường mối quan hệ mà đằng sau đó là hàng loạt chính sách mở cửa, hợp tác phát triển toàn diện giữa hai nước.
Trước giờ, mỗi khi đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam nào có chuyến thăm chính thức Mỹ thì phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam sẽ thông báo nhưng riêng chuyến thăm này lại được đích thân Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius thông báo. Điểm đặc biệt này đã thu hút sự theo dõi của truyền thông quốc tế ngay từ ngày đầu tiên có thông tin. Giới nghiên cứu cho rằng, chuyến đi của Đại tướng Trần Đại Quang với tư cách Ủy viên Bộ Chính trị, vừa là Bộ trưởng Bộ Công an chắc chắn sẽ có nhiều điểm mới, đột phá và tin rằng Việt Nam sẽ thu về nhiều thành tựu mà các quốc gia trong khu vực chưa thực hiện được với Mỹ.
Đúng như dự đoán, ngay từ ngày làm việc đầu tiên của đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam với các nhà lãnh đạo cấp cao của Mỹ như: Bộ trưởng An ninh Nội địa Jeh Johnson đến Phó Cố vấn An ninh Quốc gia Avril Haines, Thứ trưởng Ngoại giao Anthony Blinken …Việt Nam đã đạt được rất nhiều thỏa thuận mà trong đó, nổi bật là về hợp tác an ninh quốc phòng, hợp tác phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm ma túy, tội phạm rửa tiền, tội phạm công nghệ cao, tội phạm mạng, tội phạm buôn bán người…
Chuyến đi mới, con người mới và tầm vóc mới!
Trước những kết quả mà Việt Nam đạt được, truyền thông Philippines nhận định rằng: “Sự chào đón nồng nhiệt của Washington đối với Đại tướng Trần Đại Quang đã mở đường Việt Nam và Mỹ tăng cường hơn nữa mối quan hệ hợp tác chiến lược giữa hai bên. Một liên minh thật sự giữa Việt Nam và Mỹ cũng không phải là một điều gì quá xa vời”.
Giới quan sát ai cũng nhận ra, lịch làm việc của đoàn đại biểu Việt Nam tại Mỹ luôn dày đặc và bất cứ nơi nào đoàn đến, giới chức Mỹ luôn chào đón nồng nhiệt, đối xử rất tôn trọng với Việt Nam. Có người cho rằng: “Mỹ rất ưu ái và xem trọng Việt Nam. Điều đó hoàn toàn hợp lý vì Việt Nam là quốc gia khá tuân thủ luật pháp quốc tế, tự chủ trong đường lối đối ngoại”.
Ngoài việc giúp đỡ Việt Nam rất nhiều trong việc chuyển giao công nghệ, chia sẻ kỹ năng điều tra tội phạm công nghệ cao cho Việt Nam thông qua các khóa đào tạo cấp cao, khi đứng trước Mỹ, Việt Nam luôn có một vị thế đặc biệt.
Điều đó được thể hiện rõ thông qua cuộc hội đàm của đoàn Việt Nam với Cơ quan Điều tra liên bang Hoa Kỳ (FBI). Bên cạnh việc hân hoan chào đón, ông James Comey – Giám đốc FBI còn gửi cảm ơn sâu sắc Bộ Công an; Cơ quan Cảnh sát điều tra Việt Nam trong việc điều tra, truy bắt một số đối tượng tội phạm và trao trả vật chứng liên quan đến hoạt động tội phạm một số vụ án theo đề nghị của phía Mỹ. Việc đích thân Giám đốc FBI ngỏ lời mong muốn: “Đẩy mạnh hợp tác giữa lực lượng Cảnh sát Việt Nam với FBI thông qua các cơ chế hiện có; nghiên cứu, đàm phán tiến tới ký kết các văn bản hợp tác nhằm xây dựng khung pháp lý trong đấu tranh phòng, chống tội phạm; hỗ trợ trang thiết bị chuyên dụng phục vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm…” cho thấy rõ sự tự chủ của Việt Nam khi đứng trước bạn bè quốc tế.
Đại tướng Trần Đại Quang và Giám đốc FBI James Comey chứng kiến lễ ký Thư thỏa thuận về việc FBI chuyển giao phần mềm giám định gen ADN cho lực lượng Cảnh sát Việt Nam.
Theo dõi và quan sát kỹ chuyến thăm Mỹ của đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam, tờ Malaya, Philippines đã nhận định: “Đại tướng Trần Đại Quang là người đóng vai trò quan trọng trong việc vạch ra hướng dẫn chiến lược cho Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong chuyến thăm này, ông đã gặp một số quan chức và các nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ và các cuộc hội đàm giữa hai bên đã mang lại một thuận quan trọng là tăng cường quan hệ an ninh giữa Việt Nam và Mỹ”.
Giới quan sát còn nhận ra: “Trong tất cả các thỏa thuận, ký kết hợp tác nổi bật mà Việt – Mỹ đã đạt được trong cuộc hội đàm, luôn thấy bóng dáng của Đại tướng Trần Đại Quang”.
Đặc biệt, một số vấn đề nổi cộm, chưa từng được mổ sẻ sâu trong những chuyến thăm trước đây thì trong chuyến thăm này, Mỹ và Việt Nam đã trao đổi thẳng thắn vấn đề nhân quyền. Bộ trưởng Trần Đại Quang đã giải thích cho phía Mỹ sáng tỏ những thông tin một chiều mà phía Mỹ nhận được.
Trên cơ sở đó, giới chức Mỹ đã tiếp thu ý kiến đóng góp của Việt Nam; đồng thời ghi nhận những thiếu sót khi đón nhận thông tin chưa qua xác minh. Sự thẳn thắng, chân thành, quyết đoán của đoàn Việt Nam trong cuộc tọa đàm với nghị sĩ Mỹ đã giúp cho chính giới Mỹ hiểu hơn về Việt Nam – điều đó đem lại điểm cộng cho Việt Nam trong cuộc hội đàm với Quyền Chủ tịch Đại hội đồng LHQ, Trợ lý An ninh Tổng thư ký LHQ. Các quan chức cấp cao của LHQ, Mỹ đồng loạt đánh giá cao sự đóng góp tích cực của Việt Nam với mục tiêu thiên niên kỷ của LHQ, đặc biệt là vấn đề nhân quyền, xóa đói giảm nghèo, tham gia lực lượng giữ gìn hòa bình của LHQ…
Mặc dù lãnh đạo Việt Nam đã nhiều lần khẳng định với Mỹ: “Từ khi chính thức tham gia lực lượng giữ gìn hòa bình của LHQ, Việt Nam thực hiện nghiêm chỉnh tất cả những cam kết, đóng góp cho nỗ lực vì hòa bình thế giới, ổn định khu vực” nhưng ấn tượng để lại trong giới chức Mỹ khá mờ nhạt. Cũng là lời nói trên nhưng khi đích thân vị trưởng đoàn Việt Nam khẳng định trước quan chức cấp cao của LHQ, Mỹ thì cú hích hoàn toàn khác.